Afgelopen september verscheen het rapport van Deloitte over de concurrentiepositie van Noordwest-Europese gewassen in fermentatieprocessen. Sindsdien heerst de vraag: hoe serieus is het aandeel dat Europa kan leveren aan de wereldwijde markt? En wat betekent dat specifiek voor Nederland? De eerste antwoorden komen uit een positioneringsstudie van de Deltaregio.
Wereldwijd gaat er 225 miljoen ton suikerequivalent naar fermentatie in de industrie. Europa steekt daar schril bij af met een beschikbaarheid van 5 miljoen ton. “Maar als je kijkt naar de investering die daar tegenover staat, dan is dat ineens heel veel waard”, vindt Ton Runneboom, voorzitter van het Biorenewables Business Platform (BBP). Het BBP heeft zich als adviesorgaan van het ministerie van Economische Zaken jarenlang met het onderwerp beziggehouden en onderzoeken uit laten voeren. Volgens Runneboom zijn de resultaten nog beter dan verwacht. “Dat zie je terug in de reacties van grote bedrijven als AkzoNobel en Avantium. Die laatste zette investeringsplannen buiten Europa stop. Nu ineens duidelijk is wat we hier met suikerbieten kunnen, staat de industrie op scherp.”
Langetermijnvisie
Voorheen had de op fermentatie gebaseerde chemische industrie drie mogelijkheden voor grondstoffen. Die lagen in Thailand, Brazilië en Amerika. Runneboom: “Daar is Noordwest-Europa nu als vierde optie bijgekomen, met de suikerbiet als zeer interessant en concurrerend gewas. Maar we zijn er nog niet. Er is een langetermijnvisie nodig met een horizon van 15 tot 20 jaar, want grote investeringen vragen meerdere jaren voorbereiding. Deze resultaten hebben bewustwording gecreëerd bij de industrie en vergen nu een duidelijk en standvastig beleid voor de komende decennia. De implementatie zal tijd kosten. Maar als we weten waar we heengaan, voorzie ik een heel mooie toekomst voor zowel de agro- als de chemiesector. Dat zijn in Nederland beide sterke sectoren als onderdeel van het ARRRA-cluster (Antwerpen-Rotterdam-Rhein-Ruhr-Area).”
Investeren in fabrieken
De agrarische sector wordt nu nog belemmerd door de productiequota voor suiker, maar die verdwijnt in 2017. Daardoor krijgen boeren vrij spel. “In Nederland hebben we zeer efficiënte boeren”, zegt Runneboom. “Die verbouwen nu dezelfde hoeveelheid op veel minder hectare dan vroeger. Er is land ‘over’, dus het verhogen van de productie moet geen probleem zijn. Maar de eerste actie ligt bij de chemische industrie. Doordat suikerbieten voor 80 procent uit water bestaan, is opslaan of exporteren economisch gezien niet interessant. Je moet ze direct lokaal verwerken in fabrieken. En daarvoor zijn investeringen nodig: zeker 1,5 miljard euro om 1 miljoen ton suikerequivalent uit bieten verder te verwerken.”
Positioneringsstudie
In navolging op het rapport sloegen diverse partijen de handen ineen voor een positioneringsstudie van Zuidwest-Nederland. Biobased Delta, Green Chemistry Campus, SABIC, Biorizon (TNO & VITO), ministerie van Economische Zaken en Rabobank vroegen Deloitte de BBE-positie van de Deltaregio te onderzoeken. Cosun werkt aan de studie mee als klankbord. Er is een vergelijking gemaakt met landen als Duitsland, Frankrijk, Amerika en Brazilië. Willem Sederel, directeur van Biobased Delta: “Het is een verdiepingsslag op het eerder verschenen rapport van Deloitte. We kijken naar de mogelijkheden van verwaarding van suikers uit bieten, maar ook uit houtachtige producten uit de regio. Bijvoorbeeld houtafval uit kassen, stro en snoeihout. Maar ook geïmporteerde houtchips en -pellets. Daar kun je door bioraffinage suikers uit onttrekken.”
‘Sneak preview’
De eerste resultaten werden op 9 december in een ‘sneak preview’ gedeeld. “Met een kleine voorzichtigheid kunnen we zeggen dat Zuidwest-Nederland een van de beste scores in Europa heeft qua locatiefactoren”, zegt Sederel. “Dat de regio zo hoog scoort, komt door de combinatie van grondstofpositie en goede ligging wat betreft infrastructuur en logistiek. Ook worden er punten gehaald op kennis door de aanwezigheid van onder meer TU Delft, Green Chemistry Campus, Centre of Expertise Biobased Economy en TNO. En we kunnen nauw samenwerken met onze Vlaamse buren, bijvoorbeeld in Gent en Antwerpen. Er is ook beoordeeld op regelgeving en opleidingen voor de nieuwe werkgelegenheid.”
Strategische acquisitie
Met de studie hoopt Sederel bedrijven en investeerders op internationaal niveau aan te trekken. En ook nieuwe bestuurders moeten zich bewust zijn hoe belangrijk het is om nú in de Nederlandse BBE te investeren. Het onderzoek moet eind januari 2015 afgerond zijn, zodat de eindresultaten gebruikt kunnen worden voor de nieuwe bestuursperiode na de provinciale verkiezingen in maart. Sederel: “Het is noodzaak dat er een punt op de horizon komt. Een strategische acquisitie waarmee we de regio sterk positioneren op de internationale kaart.”