‘Onder de streep gaat het om werkgelegenheid’

Willem-Alexander en Maxima bezoeken Biobased Delta

Het streekbezoek van Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima aan West-Brabant deed nog het meest denken aan Koningsdag. De sfeer zat er op 16 februari dan ook goed in. De vlaggen zwaaiden, de muziek klonk en het oranjezonnetje scheen. Maar het bezoek had ook een serieuze kant. Het Koningspaar liet zich informeren over de economische veerkracht van een regio die onder druk staat en ging aan tafel met de stakeholders in Biobased Delta.

‘West-Brabant heeft het moeilijk’, aldus Willem Sederel, voorzitter van Biobased Delta. ‘Neem alleen al de impact van het massaontslag bij Philip Morris. En meer bedrijven hebben het zwaar. Mijn geloof in de maakindustrie is groot. Om onze welvaart en het welzijn voor de toekomst te borgen, moeten er echter fundamentele vernieuwingsslagen worden gemaakt. Innovatie en de transitie naar een nieuw economisch fundament zijn van groot belang. Dat is waar wij voor staan met Biobased Delta.’

Diepte

Sederel schoof samen met Brabants gedeputeerde economie Bert Pauli, Petra Koenders van Avans Hogeschool, Leon Joore van Millvision, Albert Markusse van Suiker Unie en Marc Jamin van SABIC aan tafel voor een goed gesprek met het Koningspaar. Allen waren blij verrast, een plichtmatige oefening was het niet.
‘Op dit niveau praat je al snel over algemene zaken als duurzaamheid en de energietransitie’, aldus Sederel. ‘Nu ging het meer dan twintig minuten over een heel specifiek thema: de biobased economy. De Koning en Koningin bleken zeer goed geïnformeerd, ze stelden de juiste vragen en we konden echt de diepte in en aangeven hoe we er als overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en onderwijs in staan, welke ontwikkelingen we nastreven, hoe wij onze bijdrage leveren aan het versterken van de economie en welke keuzes we daarin maken. Het ging over onze bovenregionale agenda voor de lange termijn, de focus die we leggen op onderzoek naar nieuwe toepassingen van suikermoleculen, onze regionale agenda waarbinnen clusters van mkb-bedrijven snel tot valorisatie komen, kansen, bedreigingen, successen en uitdagingen.’

Lange adem

Ook Albert Markusse, algemeen directeur van Suiker Unie, kijkt met veel plezier terug op de discussie. ‘We hebben ons echt goed kunnen presenteren als netwerkorganisatie, als een collectief dat er samen de schouders onder zet om waarde toe te voegen op het snijvlak van agribusiness en chemie. We duidden de kansen, maar konden ook aangeven waar we staan na een decennium van samenwerking en waarom ontwikkelingen soms langzamer gaan dan verwacht. Onderzoek en technologische innovatie kosten altijd veel tijd, al helemaal als je echt iets nieuws doet. Bovendien zijn het de grote en kleine bedrijven die het uiteindelijk moeten waarmaken in de vorm van nieuwe succesvolle producten. Maar die hadden juist de afgelopen jaren met een flinke crisis te maken. Nu die voorbij is, gooien de lage olieprijzen roet in het eten. Het is een zaak van lange adem, maar dat biobased een grote toekomst heeft staat vast. Als Cosun en Suiker Unie zetten we daar stevig op in door concrete partnerships aan te gaan en ons te richten op extra productie van suikers en halffabricaten als grondstof voor nieuwe producten. Daarnaast concentreren we ons op onderzoek naar de verwaarding van rest- en bijproducten in nieuwe toepassingen. Zo investeren we volop in een nieuw Cosun innovatiecentrum en pilotfabriek op Nieuw Prinsenland.’

Kracht

Als directeur van Millvision, een mkb-bedrijf dat recepten en prototypes ontwikkelt op basis van natuurvezeltechnologie voor papier, karton en composieten, staat Leon Joore dicht bij de markt. ‘Bij ons gaat het om doorpakken en doen. Daarin zijn we steeds succesvoller, bijvoorbeeld met onze bermgraspalen die onder andere worden gebruikt voor walbeschoeiing voor watergangen. Wat brengt een thema als biobased meer tot leven dan een concrete toepassing? Daarom zette ik voor het gesprek met het Koningspaar een paar producten op tafel, bijvoorbeeld een honderd procent biobased plantenpotje. Het is gemaakt van vezels van paprika- en tomatenstengels die in de buurt worden gekweekt en plastic uit zetmeel dat wordt geproduceerd door Rodenburg Polymers uit Oosterhout en Bato Plastics uit Zevenbergen. Het gaat met plantje en al de grond in, is geheel afbreekbaar, en wordt gebruikt door plantenteler Boot & Co Nurseries uit Zundert. Daarmee is het local-for-local pur sang. Het toont onze innovatiekracht en de waarde die we toevoegen. Onder de streep is investeren in biobased een route naar werkgelegenheid.’

Zeewier

Voordat Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima aan tafel gingen met de afvaardiging van Biobased Delta, maakten ze onder andere kennis met enkele basisschoolleerlingen die lieten zien hoe je plastic uit aardappels maakt. Daarnaast toonde Avans-kunststudente Eva Leenen haar interactieve voelwand die uit twee soorten zeewier bestaat met een frame van polymelkzuur, gebaseerd op aardappelzetmeel, dat zichtbaar wordt door het aanraken van het zeewier door bezoekers.

‘Dit soort voorbeelden maakt biobased levend, ook voor het Koningspaar’, zegt Petra Koenders, directeur van het Centre of Expertise Biobased Economy, een samenwerkingsverband tussen Avans Hogeschool en de HZ University of Applied Sciences. ‘Elkaar inspireren, kennis overdragen, over grenzen heen kijken en samenwerken is ontzettend belangrijk. En bij dit soort transitieprocessen heb je het per definitie ook over het opleiden van een nieuwe generatie. Dat is een uitdaging die Avans oppakt met gericht onderwijs en praktijkgericht onderzoek, maar ook door leerstofpakketten te ontwikkelen voor basisscholen en spannende cross-overs te stimuleren met niet-technische studies. We vliegen het breed aan, met zijn allen en met heel veel energie en geloof in de toekomst. En dat hebben we absoluut duidelijk kunnen maken aan Koning Willem-Alexander en Koningin Maxima.’

Biobased Atelier

Tijdens het streekbezoek stond ook op het programma, het Biobased Atelier in de hal van het Stadspaleis Het Markiezenhof in Bergen op Zoom. Hier maakte het paar kennis met de Biobased Collectie: tientallen producten die de resultante zijn van een decennium innovatie op het snijvlak van agro en chemie. ‘De verzameling komt uit de koker van 33 bedrijven en bestaat onder andere uit afvalzakken, afwasmiddel, borden, bouwvilt, composietsteen en boomankers. Het is een prachtige illustratie van wat we de afgelopen jaren met zijn allen hebben bereikt’, aldus Marc Jamin, directeur Government Relations & Public Affairs Europe van SABIC. ‘Het onderzoek dat grote bedrijven zoals wij uitvoeren, is in de regel weinig zichtbaar vanwege het fundamentele karakter en de lange ontwikkeltijd. De producten die we bijeen hebben gebracht, laten in één oogopslag een aantal mooie resultaten zien. Daarmee hebben we ook zeker het Koningspaar geïnspireerd.’

De biobased collectie is te zien op drie locaties: het Center of Expertise Biobased Economy in Breda, het Centrum voor Innovatief Vakmanschap en de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom.