‘Kijk om je heen wat er beschikbaar is en probeer daar iets constructiefs mee te doen. Dat aspect van de blue economy spreekt mij enorm aan. Met Rotterzwam doen we dit: lokale biomassa gebruiken als voedingsbodem voor producten die lokaal worden afgezet.’
Mark Slegers, van origine ingenieur biotechnologie (hogeschool Rotterdam e.o.), kwam zes jaar geleden zijn compagnon Siemen Cox op het spoor. Beiden liepen ongeveer met hetzelfde idee rond: het opzetten van duurzamere, lokale ketens.
‘In mijn vorige werk kwam ik toch vaak bedrijven tegen die wilden verduurzamen, maar dat vaak deden op een suboptimale manier, bijvoorbeeld door zuinigere auto’s te gebruiken. Daar gaan wij het iets minder slecht door doen. Daar is natuurlijk niets mis mee, maar uiteindelijk zullen ‘we’ toch fundamenteel anders moeten opereren. Dat betekent dat je andere ketens op gaat zetten. In ons geval is dat de teelt van oesterzwammen op koffiedrab – of andere celluloserijke biomassa -, maar het kunnen ook andere business cases zijn.
6 miljoen kilo
Het idee achter Rotterzwam is relatief eenvoudig. Het bedrijf haalt koffiedrab op bij kantoren en horeca in het centrum van Rotterdam. Dat gebruikt het vervolgens als voedingsbodem, vermengd met koffieschilletjes, voor de oesterzwammen. ‘We voegen het broed, het mycelium, toe en hangen het geheel in grote zakken op in de kweekruimte. Het klinkt eenvoudig, maar het heeft toch enkele maanden geduurd voordat we de ideale kweekparameters (zuurgraad, temperatuur, vochtigheid etc.) uit hadden gevogeld.’
In ieder geval heeft Rotterzwam voldoende aanbod. Per jaar komt in Rotterdam circa 6 miljoen kilo aan koffiedik vrij. Dat is wel een ruwe schatting van de gehele markt – particulieren en institutioneel -, maar zelfs een fractie van die 6 miljoen kilo is voorlopig voldoende voor Mark en Siemen. Ook nu groen licht is gegeven voor een geplande uitbreiding, elders in de stad. ‘Momenteel produceren we tussen de 2500 en 3000 kilo per jaar. Binnen anderhalf jaar willen we een productie van 10.000 kilo halen’, aldus Slegers.
10 euro per kilo
Dit volume wil Rotterzwam deels realiseren door verse oesterzwammen te verkopen in Rotterdam en omgeving. Het zijn vooral restaurants die geïnteresseerd zijn in lokale en verse producten. De prijs is daarbij overigens ook niet verkeerd, zo stelt Slegers. ‘We vragen een vaste prijs – 10 euro per kilo – die rond de groot- en detailhandelsprijs ligt. Daarnaast verwerkt een lokale bakker een deel van onze oesterzwammen in voortreffelijke bitterballen en kroketten. Ons nieuwste concept is een oesterzwamburger waarbij het mycelium fungeert als bindmiddel.’
Growkit
Rotterzwam ziet ook groei in het stimuleren van oesterzwamteelt door particulieren en ondernemers die dit in andere landen of steden op willen zetten. Met de RotterZwam-Growkit kunnen particulieren op basis van hun eigen koffiedik oesterzwammen kweken. ‘Het mooie van de kit is dat je deze elke keer opnieuw op kunt starten. Je hebt niet elke keer nieuw broed nodig. Het is nadrukkelijk geen wegwerpproduct en past dus prima in een circulair concept.’
Een ander initiatief van Rotterzwam is een masterprogramma voor andere ondernemers. ‘We willen ons concept zoveel mogelijk delen. We krijgen regelmatig ondernemers over de vloer, niet alleen uit Nederland, maar ook uit landen als Chili, die ook met oesterzwammenteelt aan de slag willen gaan. Voor de workshop vragen we een vergoeding, waarbij we niet het onderste uit de kan willen hebben. Belangrijk is dat er meer ondernemers komen die echt willen verduurzamen.’