Petra Koenders (CoE BBE): ‘Als de EU het mkb bij haar innovatiebeleid wil betrekken, is dat een ideale manier om de bedrijven in hun eigen regio een organisatievorm te laten vinden.’

CoE: 'Balans tussen ontwikkelingsbehoefte buitenwereld en onderwijs'

Het is inmiddels alweer anderhalf jaar geleden dat het Centre of Expertise Biobased Economy van Avans Hogeschool en van HZ University of Applied Sciences van start ging. In het Centre komen onderwijs, onderzoek en de relatie met het bedrijfsleven (het kenniscentrum) samen. De drie pijlers onderwijs, onderzoek en kennisdisseminatie krijgen steeds meer vorm. Een gesprek met directeur Petra Koenders.

Een van de sterkste punten in haar eerste periode bij het Centre of Expertise wordt volgens Koenders gevormd door de twee lectoraten. ‘De lectoren vormen het kloppend hart van het Centre of Expertise. Zij leveren een significante bijdrage aan het huidige succes.’ Koenders doelt op Johan Raap – werkzaam bij Royal Cosun en lector Biobased Energy – en op Dorien Derksen – werkzaam bij Rubia Natural Colours en lector Biobased Products. ‘Zij krijgen het gezamenlijk voor elkaar om docenten te enthousiasmeren om toegepast onderzoek te doen en daarbij studentbetrokkenheid te creëren.’

‘In de komende periode willen wij ons werkgebied verder uitbreiden door twee nieuwe lectoren aan te stellen. Deze twee lectoren zullen zich richten op de onderwerpen Marine Biobased Products en Biobased Bouwen. Daarnaast willen wij nog een aantal affiliated lectoren aan ons verbinden die op aanpalende terreinen actief zijn. Daarbij kun je bijvoorbeeld denken aan economie/marketing, kunst of werktuigbouwkunde.’

 

Onderwijsmaterie

Volgens Koenders zijn Avans en HZ door het Centre of Expertise goed in staat om in het gat te springen tussen universiteiten en het midden- en kleinbedrijf. ‘De universiteiten zijn veelal goed in de grotere R&D-projecten. Die zijn vaak gericht op grotere bedrijven en de wat langere termijn. Juist de kleinere bedrijven, waar veel innovatie plaatsvindt, kunnen wij via ons Centre of Expertise met praktische zaken vooruit helpen. Door de aanwezigheid van onze lectoren kunnen wij ook balanceren tussen de ontwikkelingsbehoefte van de buitenwereld en die van het onderwijs.’

En met het biobased onderwijs gaat het volgens Koenders goed. De instroom van de studenten neemt momenteel snel toe. Waar er voor de major Biobased TeCh (red. onderdeel van de opleiding Chemische Technologie en Chemie) in de eerste twee jaar vijftien en zeventien inschrijvingen waren, zal in het derde jaar tenminste een verdubbeling plaatsvinden. ‘Er zijn al ruim twee keer zo veel voorinschrijvingen binnengekomen voor het nieuwe schooljaar’, duidt Koenders. ‘Voldoende instroom is een van onze key performance indicators. Nu de major Biobased TeCh goed loopt, zouden wij ook graag op het domein economie een soortgelijke onderwijsmodule introduceren. Wij gaan voor vierdejaarsstudenten een minor introduceren.’

 

Onderwijsmateriaal voor basisscholen

Een andere ontwikkeling op onderwijsvlak is de creatie van biobased lesmateriaal. Koenders: ‘De biobased economy brengt niet alleen nieuwe technieken, maar ook een nieuwe economie en bijbehorende manier van leven. Voor het ontwikkelen van lesmateriaal willen wij samenwerken met de PABO’s. Door PABO-stagiaires biobased onderwijsmateriaal te laten maken en te doceren, bereik je ontzettend veel basisschoolleerlingen. Wij gaan het beste onderwijsmateriaal selecteren, professionaliseren en gratis beschikbaar stellen aan basisscholen.’

Een derde pijler van het Center of Expertise is het kenniscentrum. ‘Nu al halen wij een groot aantal onderzoeksvragen op bij bedrijven. Deze brengen wij in het onderwijs of onderzoek in. De komende periode gaan zestien studentbedrijven bijvoorbeeld aan een opdracht werken voor Synbra. Een ander voorbeeld is de rijstmaatbeker Bio Beaker die dit jaar door onze studenten van de opleiding Small Business is ontwikkeld.’

 

Body of knowledge

Toch zit er juist bij het kenniscentrum volgens Koenders nog een uitdaging. ‘Wij willen de samenwerking met de bedrijven vastleggen in strategische partnerships. De samenwerkingen zijn nog niet gestructureerd dan wel vastgelegd. Wij willen daarbij een “body of knowledge” opbouwen en zijn absoluut niet geïnteresseerd in het intellectueel eigendom. Dat is het bezit van de bedrijven met wie wij samenwerken. Wat wij wel willen, is het vruchtgebruik van wat wij geleerd hebben. Dit om het aan te wenden voor het onderwijs. In dit kader is het dus evident om de toekomstige samenwerking te verankeren. Een praktisch voorbeeld is de minor die wij op het economisch terrein van de biobased economy willen gaan geven. Daar moet elk half jaar een flink aantal opdrachten liggen voor onze studenten. Het zijn opdrachten waardoor wij bedrijven kunnen helpen. Binnen de bedrijven moet er natuurlijk wel iemand zijn die zich verantwoordelijk voelt dat die opdrachten er komen.’

Tenslotte is Koenders met haar team ook druk doende om de betrokkenheid van de verschillende overheidsinstellingen te verhogen. ‘Ons contacten met de ministeries van Economische Zaken en Onderwijs Cultuur en Wetenschap lopen naar wens. Zo wordt er intensief samengewerkt in het kader van het programma botsende belangen in de biobased economy. Ook de betrokkenheid van de provincies Noord-Brabant en Zeeland is groot. Bovendien is ook Zuid-Holland aangehaakt en wordt die relatie steeds intensiever. Kijken wij op gemeentelijk niveau, dan zijn Bergen op Zoom en Terneuzen in beeld om aan te haken.’

 

Applicaties

En de uitdaging voor de komende periode? Koenders: ‘Niet alle projecten lopen even soepel. Dit komt bijvoorbeeld doordat bedrijven failliet gaan of in zwaar weer komen en toezeggingen niet kunnen nakomen. Dat is een vervelend neveneffect dat hoort bij de huidige economische ontwikkelingen.’

Tegelijkertijd zijn de mogelijkheden volgens Koenders eindeloos. ‘Er zijn in de biobased economy niet duizend, maar wel tienduizend bloemen die kunnen bloeien. Helaas leven wij wel in een ingewikkelde wereld van subsidies. Niet langer is Den Haag maar Brussel de belangrijkste financier van innovatieprojecten. Als Avans Hogeschool krijgen wij steeds beter inzicht in de mogelijkheden en onmogelijkheden van Europa. De slag om de financiële middelen bij het midden- en kleinbedrijf te laten landen, moet in de komende jaren geslagen worden.

Wij bevinden ons dicht bij de bedrijven en zijn samen met onder andere ontwikkelingsmaatschappij NV REWIN West-Brabant en met het Zeeuwse Impuls bezig om Europese innovatieprojecten op te tuigen rondom biobased applicaties. Wij denken daarbij onder meer aan een project rond biopolymeren en aquatische biomassa. Het idee is om als regio Zuid-Nederland binnen een groot project samen te gaan werken met andere Europese regio’s. Als de Europese Unie het midden- en kleinbedrijf bij haar innovatiebeleid wil betrekken, is dat een ideale manier om de bedrijven in hun eigen regio een organisatievorm te laten vinden.’

 

MOOC

Begin 2015 start het Centre of Expertise Biobased Economy met een MOOC (gratis online cursus) over de biobased economy. Lees meer